Móng đá trong xây dựng đóng vai trò quan trọng trong việc gia cố móng nhà, giúp ổn định đất và ngăn chặn hiện tượng sụt lún. Về mặt cấu tạo vật liệu, móng đá được phân chia thành nhiều loại như: móng gạch, móng đá hộc, móng bê tông đá hộc, và móng bê tông.
Hiện nay, việc sử dụng móng bê tông đúc sẵn từ bê tông tươi đang trở nên phổ biến ở các khu đô thị, tuy nhiên, một số huyện nhỏ và vùng nông thôn vẫn tiếp tục áp dụng phương pháp xây dựng móng bằng đá hộc. Vậy đá hộc là gì? Móng đá hộc có đặc điểm ra sao? Cấu trúc và quy trình xây dựng của nó như thế nào? Bài viết này sẽ cung cấp cho chúng ta những thông tin chi tiết hơn về vấn đề này.
Đá hộc là gì? Móng đá hộc là gì?
Đá hộc là gì?
Đá hộc là một loại đá tự nhiên, được khai thác từ các mỏ đá lớn và được xử lý thành những viên nhỏ với kích thước dao động từ 10cm đến 40cm. Kích thước và hình dạng của đá thường không đồng nhất.
Do quá trình khai thác bằng phương pháp nổ mìn và đập thủ công cũng như bằng máy móc, đá hộc có nhiều hình dạng khác nhau và không theo quy chuẩn cụ thể. Đá thường có màu xanh sẫm và có độ bền khá cao.
Ưu và nhược điểm của xây móng đá hộc
Móng đá hộc là loại móng được xây dựng từ đá hộc kết hợp với vữa xi măng, có chức năng tạo ra những bức tường vững chắc nhằm ngăn chặn sự xói mòn đất.
Ưu điểm:
- Có khả năng chịu đựng lực tác động mạnh mẽ, với độ bền nén cao.
- Tuổi thọ kéo dài bất chấp những ảnh hưởng từ môi trường xung quanh.
- Tính năng chống thấm và chống mài mòn rất hiệu quả.
- Kích thước có thể điều chỉnh dễ dàng theo yêu cầu sử dụng.
- Việc khai thác không quá phức tạp, thi công thuận tiện.
- Chi phí hợp lý.
Nhược điểm:
- Cần sử dụng vữa để lấp đầy các khoảng trống giữa các viên đá do đá có hình dạng và kích thước không đồng nhất.
- Việc không thể xếp chồng sẽ dẫn đến việc chất đống, gây lãng phí diện tích và làm ô nhiễm môi trường.
Cấu tạo của móng đá hộc
Cấu trúc của móng đá hộc được điều chỉnh theo yêu cầu xây dựng cụ thể.
- Móng đá hộc là một phương pháp thi công phổ biến, thường được áp dụng cho các công trình nhà cấp 4 và nhà ở dân dụng thấp tầng, đặc biệt tại những khu vực có nhiều đá. Ngoài ra, đá hộc cũng được sử dụng để xây dựng tường rào, bậc tam cấp, lát lối đi, xây trụ hoặc chân mố cầu.
- Do kích thước viên đá lớn và không đồng đều, khi xây dựng móng nhà bằng đá hộc, chiều rộng tối thiểu của gối móng cần đạt ít nhất 50 cm, đảm bảo rằng kích thước của mỗi viên đá không vượt quá 1/3 chiều rộng của móng.
- Đối với móng có giật bậc, chiều cao của mỗi bậc thường không nhỏ hơn 50 cm. Đá hộc sử dụng để xây móng cần có cường độ đạt 200 kg/cm².
- Chất liệu liên kết có thể là vữa tam hợp theo tỷ lệ 1:1:5 hoặc 1:1:9, hoặc vữa xi măng và cát theo tỷ lệ 1:4.
- Móng đá hộc rất phổ biến trong các công trình dân dụng thấp tầng, đặc biệt ở những vùng có nguồn đá phong phú. Do kích thước viên đá không đồng đều, bề dày của cổ móng phải lớn hơn 400 mm. Đối với móng cột, bề dày của cổ móng cần lớn hơn 600 mm, với chiều rộng giật bậc bằng chiều cao bậc giật (tỷ lệ b/h = ½). Chiều cao bậc giật thường được xác định trong khoảng từ 350 đến 600 mm.
Trong hình trên, chúng ta có thể nhận thấy cấu tạo của móng đá khác biệt so với các loại móng phổ biến hiện nay.
Lợi ích tuyệt vời khi xây nhà bằng móng đá hộc
Hiện nay, nhiều người lựa chọn sử dụng đá hộc để xây dựng móng nhà thay vì các loại vật liệu khác. Nguyên nhân chủ yếu là do đá hộc có nhiều ưu điểm nổi bật. Móng nhà được xây dựng bằng đá hộc cũng mang lại nhiều lợi ích.
- Thích hợp cho các công trình dân dụng, công trình thủy lợi và những khu vực có địa hình nhiều đá.
- Móng đá hộc có độ bền cao, giúp móng nhà chịu tải tốt.
- Móng nhà ít bị sụt lún, thấm nước và mài mòn bởi tác động của môi trường.
- Với độ bền vượt trội, tuổi thọ của móng nhà làm từ đá hộc cũng kéo dài hơn.
- Đây là loại nguyên liệu phổ biến, dễ tìm kiếm và chi phí hợp lý.
- Quy trình thi công móng nhà bằng đá hộc cũng không quá phức tạp và tốn thời gian.
Quy cách xây nhà bằng móng đá hộc
Bước 1: Xác định cữ móng
Trước tiên, cần tiến hành xác định cữ móng một cách rõ ràng. Các bạn nên dựa vào mép của móng, sử dụng dây căng để định hình theo chiều dọc và ngang cho móng nhà. Sau đó, thực hiện đóng cọc ngựa tại các góc để xác định khuôn hình của móng nhà.
Bước 2: Xây lớp đầu tiên
Khi đã xác định xong cữ móng, tiếp theo là xây dựng lớp đầu tiên. Lớp này rất quan trọng, vì vậy cần chú ý lựa chọn những viên đá có kích thước đồng đều và hình dáng vuông vắn. Tiến hành trộn vữa và đổ lên các viên đá hộc để tạo liên kết chắc chắn. Nếu có khoảng trống giữa các viên đá, hãy chèn thêm những viên đá nhỏ vào để đảm bảo độ khít.
Bước 3: Xây lớp thứ hai
Sau khi hoàn thành lớp đầu tiên, tiến hành xây dựng lớp tiếp theo. Trong bước này, có thể áp dụng một số phương pháp khác nhau:
- Phương pháp thứ nhất là dùng xẻng để rót vữa vào khối xây rồi xếp đá vào, sau đó dùng búa gõ nhẹ để đá lún sâu vào bên trong.
- Phương pháp thứ hai là xếp đá hộc trước, sau đó rót vữa lên trên, lưu ý chèn đá nhỏ vào các khe hở.
- Phương pháp thứ ba là rót vữa vào khuôn rồi xếp đá hộc lên, tiếp tục rải thêm lớp vữa dày hơn 40mm và chèn đá hộc vào các khe hở. Sử dụng máy đầm rung để vữa hòa quyện đều vào các khe đá.
Như vậy, quá trình xây dựng móng nhà bằng đá hộc đã được hoàn tất. Ngoài việc làm móng nhà, đá hộc còn được ứng dụng trong việc xây tường.
Một số lưu ý khi xây móng nhà bằng đá hộc
Để đảm bảo rằng móng nhà được xây dựng bằng đá hộc có độ bền vững và đạt tiêu chuẩn chất lượng, mọi người cần chú ý đến một số điểm sau đây:
- Chiều rộng tối thiểu của gối móng phải đạt 50cm khi sử dụng đá hộc để xây móng.
- Kích thước của từng viên đá hộc không được vượt quá ⅓ chiều rộng của móng.
- Kích thước tối thiểu của cổ móng khi xây bằng đá hộc là 40cm.
- Đối với móng giật bậc, mỗi bậc cần có kích thước từ 50cm trở lên và đá hộc phải có cường độ tối thiểu là 200kg/cm2.
- Trong lớp xây đầu tiên của móng, ưu tiên chọn những viên đá có kích thước đồng đều và hình dáng vuông vắn.
- Nên xây các hàng đá hộc với độ dày từ 30cm và chiều cao từ 25cm.
- Lựa chọn những viên đá hộc có độ dày và chiều dài phù hợp để đảm bảo độ vững chắc cho móng nhà.
- Do kích thước của đá hộc không hoàn toàn đồng nhất, sẽ tạo ra khoảng trống trong quá trình xây dựng, vì vậy cần sử dụng đá dăm để lấp đầy.
- Khi xây móng vào mùa hè, cần tưới nước để bảo dưỡng. Đồng thời, luôn giữ cho bề mặt các hàng đá hộc sạch sẽ trong quá trình xây dựng.
Cần đặc biệt lưu ý rằng việc xây dựng móng nhà bằng đá hộc không thích hợp cho những khu vực có địa hình đất yếu hoặc đất lún.
